آسمان آبی

نقش و تاثیر دعا و مناجات در کاهش استرس ناشی از بیماری ها

نوسینده:   راضیه السادات شکوفه چین

چکیده

دعا باعث تقویت غریزه مذهب است و قدرتی به انسان می دهد که با بیداری فطرت او را در مقابل بیراهه ها و انحرافات، صیانت می نماید. از راه دعا بشر، نیروی محدود خود را با متوسل شدن به منبع نامحدودی چون خدا افزایش دهد، عبادت آثار درمانی ویژه ای دارد و باعث برطرف شدن بیماری ها و تسریع در درمان می شود. نقش دین و باورهای دینی در بهداشت روانی و درمان بیماران که مبتلا به استرس و اضطراب شده­اند بسیار بسزا است. مهم ترین کمک دین در­تعدیل و­کنترل استرس، پرورش صفت ایمان، تقوا، صبر و توکل به خداست، رفتارهای دینی مانند نماز، دعا کردن و زیارت مکان های مقدس در مقابله با استرس بسیار موثر است. از این رو اهمیت معنویت و تاثیر رفتارهای دینی در پیشگیری و مقابله با استرس ناشی از بیماری ها بسیار زیاد است. در این تحقیق نقش و تاثیر دعا و مناجات در کاهش استرس ناشی از بیماری ها می پردازیم.

کلید واژه :  استرس، دعا، نیایش، باورهای دینی، توکل، بهداشت روان

شورای عالی حوزه علمیه قم

مركز مديريت حوزه هاي علميه خواهران

مدرسه علمیه الزهرا (س) شهرستان شیراز

عنوان :

سازمان وکالت در عصر امامان معصوم(ع)

پژوهشگر:

راضیه سادات شکوفه چین

چكيده

امامان شیعه با توجه به مقتضیات زمان و ضرورت های موجود، اقدام به ایجاد تشکیلاتی نمودند که بدان وسیله، با سهولت بیش­تری بتوانند با شیعیان شان در دورترین نقاط عالم اسلامی مرتبط باشند و شیعیان نیز از طریق این شبکه ارتباطی مطمئن بتوانند نیازهای شرعی و دینی خود را مرتفع سازند. این شبکه سازمان وکالت است که متشکل از امامان معصوم (ع) و عده ای از پیروان نزدیک و وفادار آنان بود که با همکاری یکدیگر اهداف خاصی را برای پیش برد اصول دینی و مذهبی محقق سازند. این سیره عملی معصومان (ع) از عصر امام صادق(ع)تا پایان عصر غیبت صغری عهده دار وظایف و مسئولیت های مخصوص به خود بود. با توجه به اینکه سازمان وکالت پیامدهای مثبتی را به دنبال داشت در برخی موارد این وکلا، در صحنه امتحانات الهی شکست خورده و راه خیانت و انحراف پیشه ساختند. تردیدی نیست ریشه اصلی این امر، فقدان نفس سلیم و عدم تهذیب نفس است. اگر نفس تزکیه نشده باشد از جمله پیامدهای منفی سازمان، عوامل بروز خیانت  و فساد در برخی از وکلا، مدعیان دروغین وکالت و بابیّت، به وجود آمدن جریان واقفیه در زمان امام موسی کاظم (ع) را می توان نام برد.

کلید واژه ها: امام، واقفیه، وکالت، نیابت، سازمان، ارتباط، غیبت

شورای عالی حوزه علمیه قم

مركز مديريت حوزه هاي علميه خواهران

مدرسه علمیه الزهرا (س) شهرستان شیراز

عنوان :

شاخصه های حیات و ممات حسینی       

پژوهشگر:

راضیه سادات شکوفه چین

چكيده

    هدف اعلای حیات قرار گرفتن در جاذبه کمال ربوبی به وسیله تکاپوی آگاهانه وآزادانه است و در مقابل مرگ که باطل شدن قوت حیوانی و نیست شدن زندگانی است.اگر یک انسان در این دنیا به پرورش روح و بعد معنوی خود پرداخته باشد حیات را در کمال هشیاری و آزادی پایان می دهد و این همان شهادت است.  با روی باز حقیقت حیات وممات را درک می کنند و این در صورتی است که انسانهای والایی چون امام حسین j را سرمشق راه حق قرار دهند با بررسی حیات امام حسین متوجه می شویم که شهادت، حیات شهادت گونه می طلبد. صفات اخلاقی عبادی آن حضرت نشان دهنده زندگی با عزت آزادگی است که درس های بسیاری را به جامعه بشیرت داده همه باید از ایشان الگو برداری کرده و ویژگی های زندگی و شهادتشان چراغ راه خود قرار دهند. اگر رهبران دینی جامعه وحتی خود افراد برای دفاع از ارزش های روحی وحیات دست به قیام و ایجاد تحولات جدی بزنند و با توسل و بهره مندی از شفاعت حضرت، عبور از گردنه های سهمگین زندگی و مرگ و جهان دیگر را آسان و ممکن سازند، به درجات والا در طول حیات و مرگ نائل می شوند.

کلید واژه: شهادت، حیات، ظلم ستیزی، مرگ، آزادگی، دنیا، آخرت.

     فضای مجازی اساسا یک عالم است که در آن از آموزش گرفته تا دوستی و ازدواج و انواع مختلف ارتباطات مطرح است و دین نیز در این فضا قرار می‌گیرد و نمی‌توان از نقش و جایگاه آن غفلت کرد. به باور من نباید از فضای مجازی به مثابه ابزار نگریست، بلکه این فضا یک سبک زندگی و دنیایی است که برای ورود به آن، باید سبک زیستن درون آن را هم بیاموزیم. «سواد سایبری» حرف درستی است. برای کاستن از آسیب‌های فضای سایبری باید آن را آموخت. دینداری در فضای مجازی می‌تواند چندگونه باشد؛ نخست اینکه وجود متون و منابع دینی بر روی «نت» اعم از شبکه ها، وبلاگ‌ها و وب سایت‌ها که این بخش را می‌شود لایه‌ای نازل از دین در فضای مجازی تعبیر کرد.

   دوم، کنش‌ها و هنجارهای دینی در فضای مجازی اعمال دینی مانند زیارت مجازی. سوم پرسش و پاسخ‌ و سخنرانی‌ها در قالب آموزش‌های دینی و چهارم تجربه‌های دینی در فضای آنلاین مانند حس گرفتن، گریه کردن که می‌شود آن را به صورت آنلاین تجربه کرد.

   وقتی از دین در فضای مجازی صحبت می‌کنیم، باید ساحت‌ها را از یکدیگر به گونه‌ای تفکیک کنیم تا بشود سره را از ناسره تشخیص داد تا بتوانیم قضاوت درستی از رابطه دین و فضای مجازی ارایه کنیم.

   وقتی ما می‌گوییم «رابطه دین و فضای مجازی» منظور کدام دین است؟ آیا منظور آموزه‌های ذهنی است یا کنش‌های عملی؟ اگر این گونه باشد مسیحیت، بودیسم و دیگر ادیان هم همین نگرش را دارند که خوشبختانه این نوع نگرش از دینداری در حال منسوخ شدن است.

    اما اگر دین را به مثابه شیوه زیستن بدانیم، می‌شود با به‌کارگیری و همسو کردن فضای مجازی با سبک زندگی به پرسش‌های جدید نیز پاسخ داد. به عنوان مثال پیشترها مردم پرسش‌هایی داشتند که به سبب آشکار بودن هویت افراد، حیا مانع طرح این پرسش‌ها می‌شد، اما امروز با وجود فضای مجازی هویت افراد سیال شده و افراد براحتی می‌توانند طرح پرسش کنند. فضای مجازی ظرفیت‌هایی ایجاد کرده که پرسش‌ها نسبت به گذشته واقعی تر شده است. این امکانات در کنار آسیب‌هایی که دارد، مزیت‌هایی را ایجاد کرده است که ما می‌توانیم از آن در افزایش کیفیت زندگی بهره ببریم. دین به سبب توانمندی خود نیز می‌تواند در جهت پاسخ به این پرسش‌ها فعال‌تر عمل کند.

    انسان‌ها در عین حالی که دوست دارند دیده شوند، تمایل دارند بخشی از هویت خود را پنهان نگه دارند که ما در این بخش با پرسش‌های واقعی‌تر مواجه می‌شویم. فضای مجازی این امکان را فراهم می‌کند که محقق یا پاسخگو را با این پرسش‌ها مواجه سازد.

     برخی معتقدند با ورود به جامعه مدرن و ارتباطات جدید، دین کارکردهای خود را از دست می‌دهد. نظر شما درباره این ادعا چیست؟

      فضای مجازی کارکردهای دین را کم نکرده است، بلکه شیوه‌های تبلیغ دین را تغییر داده است. برخی کاهش خرید کتاب‌های دینی را دلیلی بر ضعف دینداری مردم می‌دانند که من معتقدم این استدلال را نمی‌شود به پای اعتقادات مردم نوشت. آنان از وجود فضای مجازی و صفحات اینترنتی غافل شده‌اند، امروزه بخش زیادی از مردم پاسخ پرسش‌های خود را در فضای مجازی جست‌وجو
 می‌کنند.

     شبهه دینداری عوامانه از طریق دنیای مجازی از سوی برخی کارشناسان دینی جدی است و آسیب‌های فراوانی فراروی آن وجود دارد و از سوی دیگر گسترش شبکه‌های مجازی ضرورت پاسخگویی به شبهات مطرح شده علیه باورهای دینی مردم هم احساس می‌گردد. این دو امر را چگونه می‌شود جمع کرد؟

     امروزه در ارتباط با آسیب‌های فضا‌های مجازی، ما با انواع و اقسام کاربرانی در فضای «نت» مواجهیم که هویت ثابتی ندارند که من از آن به «اتوریته نداشتن» و «حجیت نداشتن» تولیدات در این فضا تعبیر می‌کنم. ما نمی‌دانیم کدام تولیدات در این فضا درست است و کدام نادرست؛ این یکی از بحران‌های فضای مجازی است که اندیشه‌های انسان را هم تحت تاثیر قرار می‌دهد. این فضا به این سبب که اعتبار و حجیت لازم را ندارد، به مدیریت درست نیازدارد. هرچند ذهن پرسشگر انسان به دنبال حقیقت است و این نسبی بودن تولیدات در فضای مجازی سبب می‌شود به مرور افراد به هر تولیدی اعتنا نکنند. دین و آیینی خواهد توانست به پرسش‌های دینی مردم پاسخ دهد که ظرفیت لازم نیز برای پاسخگویی داشته باشد.

    یکی دیگر از پیامدهای فضای مجازی تفرد و انعزال افراد در این عرصه است. در این فضا مردم در جمع زندگی می‌کنند، اما با جمع نیستند. در آیین اسلام خلوت گزینی به معنای نگریستن به عرصه وجودی خویشتن ارزشمند است، اما از سوی دیگر تفرد و انزوا نهی شده است. انسان امروز در خود گم شده است و اگر نتواند این گمشدگی را مدیریت کند، دچار بحران هویت خواهد شد.

    از آسیب‌های دیگری که شبکه‌های مجازی خود را بر ما تحمیل کرده این است که با ملغمه‌ای از مطالب درست و نادرست مواجهیم. هر فردی خود را شایسته گسترش تولیداتش در این فضا می‌داند. نتیجه و حاصل این موضوع این است که بنیان‌های فلسفی ما در معرض تهدید قرار می‌گیرد. پس ضروری است تحلیل فلسفی و هوشمندانه نسبت به آن داشته باشیم.

    در کتاب «إلزام الناصب فی إثبات الحجة الغائب(عج)» ‏نوشته علی حایری یزدی (متوفای 1323 هـ.ق‏)، جملاتی را از کتابی با نام «الموائد» این‌گونه نقل می‌کند:
«زمانی که حضرت قائم(عج) ظهور می‌کند، [کنار کعبه] ما بین رکن و مقام می‌ایستد و پنج ندا می‌دهد:
الأول: ألا یا أهل العالم أنا الإمام القائم؛ آگاه باشید ای جهانیان که منم امام قائم.
الثانی: ألا یا أهل العالم أنا الصمصام المنتقم؛ آگاه باشید ای اهل عالم که منم شمشیر انتقام گیرنده.
الثالث: ألا یا أهل العالم إن جدّی الحسین قتلوه عطشان؛ بیدار باشید ای اهل عالم که جد من حسین را تشنه کام کشتند.
الرابع: ألا یا أهل العالم إنّ جدّی الحسین علیه السّلام طرحوه عریانا؛ بیدار باشید ای اهل عالم که جدّ من حسین را برهنه روی خاک افکندند.
الخامس: ألا یا أهل العالم إنّ جدّی الحسین علیه السّلام سحقوه عدوانا؛ آگاه باشید ای جهانیان که جدّ من حسین را از روی کینه توزی پایمال کردند»

      باتوجه به این روایت ها امروز برای همگی این مطلب قابل فهم تر می باشد زمانی که بایک کلیک ساده صوت و تصویر را می توان به همگان منتقل کرد و از حال و احوال یکدیگر با خبر شد ، زمان ظهور که حضرت پشت خود را به کعبه زده و ندای انا بقیه الله سر می دهند. را توجیه می کنند؟؟

     با توجه به تکنولوژی امروز فضای مجازی قابل فهم تر است؟

دوستان کمی فکر کنید و نظرات خود را در این مورد با ما در میان بگذارید.

    در سایه غفلت از مودت، رشد قارچی شبکه‌های مجازی اجتماعی به جای شبکه‌های اجتماعی واقعی در حال گسترش بود. ارزش مودت و همدلی به اندازه ای است که «مزد رسالت» نبوی و رمز بقا و بالندگی آن بود، همین مساله درباره انقلاب اسلامی ایران نیز صادق است؛ و اگر مودت بمیرد، باز باید شاهد شهادت حضرت زهرا و تبعید حضرت مهدی به بیابان‌ها باشیم.
انسان برای کمال آفریده شده است. کمال مطلوب انسان ها در زندگی جمعی میسر است. زندگی جمعی مطلوب نیز، جز با همکاری و همدلی به دست نمی آید. و همدلی همانند ملاط آجرهای یک بنا، پیوند دهنده و استحکام بخش ساختمان جامعه انسانی است. همدلی و همکاری تراز، در جامعه ظالمانه به دست نمی آید و عدالت و احسان، شرط تحقق آن است. خداوند برای تحقق این هدف، 124 هزار پیامبر و در رأس آنان، حضرت محمد (صلّی الله علیه و آله) را فرستاد تا با کمک امت، بنای رفیع جامعه تراز انسانی بر پایه همدلی بنا کنند.
خداوند به مردم فرمود که مزد رسالت طاقت سوز پیامبرش در راستای تحقق جامعه تراز و همدل بشری، چیزی جز مودت در راه خویشاوندان ایشان نیست: «قُلْ لا أَسْئَلُکُمْ عَلَیْهِ أَجْراً إِلاَّ الْمَوَدَّةَ فِی الْقُرْبى‏». (شوری، 23)[1]
بزرگترین هدف پیامبر خاتم، تکامل مخلوقات بود و بزرگترین مزدی که می توانست دریافت کند، تحقق همین هدف بود. پس در واقع تداوم انقلاب اسلامی حضرت محمد (صلّی الله علیه و آله) تنها اجری بود که در شأن پیامبر بود؛ یعنی مزد پیامبر همان راهروی مردم در مسیر کمال بود: «قُلْ ما أَسْئَلُکُمْ عَلَیْهِ مِنْ أَجْرٍ إِلاَّ مَنْ شاءَ أَنْ یَتَّخِذَ إِلى‏ رَبِّهِ سَبیلاً». (فرقان، 57)
خداوند هر روز و هر ماه و هر سال پس رسالت پیامبر را «روز و ماه و سال و سالیان همدلی و مودت» نام گذاری کرد و این نامگذاری را در قرآن جاودانه کرد تا بدانیم که راز تداوم دریافت هر خدمتی، پرداخت مزد آن است و راز تداوم انقلاب اسلامی به عنوان بزرگترین نعمت، پرداخت مزد آن یعنی «همدلی و مودت» در راه اهداف مقدس بشری است.
جامعه صدر اسلام، مفت خور بود و حاضر نشد مزد رسالت را بدهد؛ یعنی حاضر به «مودة فی القربی» نشد؛ یعنی تمنیات و دلبستگی هایش را در راه اهداف متعالی بشر خرج نکرد و روشن است که وقتی تمنیات و تمایلات (المودة) جامعه ای در مسیر اهل بیت (فی القربی) و ادامه دهندگان راه حق نباشد، آن جامعه مفتخور، دچار فروپاشی می شود و به دست حجاج‌ها و داعش‌ها می افتد.
اکنون که پس از 1400 سال، انقلاب اسلامی حضرت محمد (صلّی الله علیه و آله) به برکت خون امام حسین و علما و شهدا و جانبازان در جمهوری اسلامی ایران جوانه زده است، باید مزد این رسالت نبوی، علوی، فاطمی و حسینی را بپردازیم که همانا «مودت» در راه اهل بیت است.
این مودت، هم مزد رسالت است، هم عامل تضمین تداوم انقلاب است و هم راز ظهور امام زمان ارواحنا فداه؛ امام زمان پس از آنکه علی بن ابراهیم بن مهزیار پس از 20 سفر مکه موفق به دیدار وی شد، علت محرومیت وی در 19 سفر پیشین را چنین بر می شمرد: «و لٰکِنَّکُمْ کَثَّرْتُم الأمْوالَ؛ بلکه شما تکاثر و مال اندوزی کردید! و تَجَبَّرْتُم علی ضُعَفاءَ المؤمنین؛ و بر مستضعفان مؤمنین سخت گرفتید و قَطُعْتُم الرَّحِمَ الذی بَینَکم؛ و پیوندی را که میان خودتان بود نابود کردید! فَأَیُّ عُذْرٍ لکم الآن؟؛ اینک چه عذری دارید؟». (طبری، دلائل الإمامة، ص297)
   مؤمنین باید شبکه های اجتماعی واقعی را از دست ندهند. شبکه واقعی، لذت واقعی دارد و سعادت مجازی را سبب نمی شود. سه نمونه از شبکه های اجتماعی واقعی و بسیار لذت‌بخش را یادآور می شویم و امیدواریم که فکر و تمرکز و تلاش مان را در راه احیا و رونق این شبکه ها به کار ببریم:
الف. چقدر باید درباره صله رحم و شبکه واقعی خویشاوندی تأکید شود تا بفهمیم که چه سلامت و لذت و تکاملی در تار و پود ارتباط خویشاوندی است و حتی حساب روز قیامت انسان سبک می شود؟ «فَصِلُوهُمْ یُهَوِّنِ اللَّهُ عَلَیْکُمُ الْحِسَاب‏» . (کتاب سلیم بن قیس الهلالی، ج‏2، ص925)
ب. چقدر باید درباره دوست خوب تأکید شود تا به میراث فرهنگ خودمان تکیه کنیم و بدانیم وقت آن رسیده است که شبکه های واقعی دوستان درست کنیم؟ در فلق بود که پرسید سوار، خانه دوست کجاست! «قَالَ اللَّهُ تَعَالَى وَجَبَتْ‏ مَحَبَّتِی‏ لِلْمُتَحَابِّینَ فِیَّ» (مشکاة الأنوار فی غرر الأخبار، النص، ص 208)
ج. چقدر باید درباره مصافحه با مؤمن سفارش شود که ما بدانیم در سرزمین سوالی مجازی نمی شود مصافحه کرد؟ و باید دلها را در فضای واقعی شبکه کنیم؟
ابوحمزه گفت من با حضرت امام محمد باقر (علیه السلام) هم سفر بودم، چون بار را فرود آوردیم حضرت اندکى راه رفتند و سپس بازآمدند و دست مرا گرفتند و فشار بسیاری دادند! گفتم فدایت شوم، مگر من با شما در کجاوه نبودم؟ حضرت فرمود، مگر نمی دانى که مؤمن چون اندک بچرخد و دوباره با مصافحه کند خداوند روی بر آنان بگشاید و به گناهان شان بفرماید که فرو ریزید از ایشان تا آنکه چون از یکدیگر جدا مى شوند هیچ گناهی برایشان نمانده باشد. (کافی، دارالحدیث، ج‏3، ص462)
اگر هر روحانی ای یک در شبکه واقعی خویشان فعال شود، 20 میلیون نفر عضو شبکه های واقعی «مودة فی القربی» خویشاوندی می شوند، اگر هر مؤمنی در محله خود شبکه اجتماعی همسایگی تشکیل دهد، هیچ روحی آواره فضای مبهم مجازی نمی شود. اگر هر یک از ما شبکه واقعی «مودة و دوستی» را جدی بگیریم و یاد بگیریم که به مردم «مودت» نثار کنیم، بعید است که شبکه های مجازی بر ما حکومت کنند.
پس به جای پناهندگی به واتس اپ و وایبر صهیونیستی، با خویشاوندان خود شبکه شویم، با همسایگان خود شبکه شویم، با دوستان خود دست بدهیم تا «مودة فی القربی» را معنا کنیم و نگذاریم اجر رسالت بر زمین بماند و آتش در خانه فاطمه را خاموش کنیم تا هیچ محسنی در دل هیچ مادری شهید نشود و بیاید آن که باید!

پي‌نوشت‌ها:

[1]. مودت یعنی تمایل درون ریز شده (الفرق بین‏ الحب‏ و الود: أن الحب یکون فیما یوجبه میل الطباع و الحکمة جمیعا و الود من جهة میل الطباع فقط ألا ترى أنک تقول أحب‏ فلانا و أوده و تقول أحب الصلاة و لا تقول أود الصلاة. الفروق فی اللغة، ص115و 116) و مودت «فی القربی» یعنی مودت در راه اهل بیت. اگر مراد مودت نسبت به شخص اهل بیت نه اهداف آنان بود، «مودة القربی» مناسب تر بود. زیرا «وَدَّ» بدون واسطه هم مفعول می گیرد: «وَدَّه» یعنی او را دوست داشت. بنابراین بر خلاف معنای رایج، «مودة فی القربی» به معنای مودت به اهل بیت نیست؛ بلکه مودت در راه آنان است که شامل مودت به خود آنان نیز می شود. نظیر ««أَوْثَقُ عُرَى الْإِیمَانِ الْحُبُّ فِی اللَّهِ وَ الْبُغْضُ فِی اللَّه‏» اصول کافی، اسلامیة، ج‏2، ص125. المحاسن، ج‏1، ص165؛ که منظور حب و بغض در راه خداوند است.

   امروزه جمعی از طلاب و روحانیون با حضور در شبکه های اجتماعی و فضای مجازی، با تشکیل گروه هایی به شبهات و پرسش های اعتقادی و دینی پاسخ داده و معارف اسلامی را تبلیغ می کنند؛ هر چند این حضور هنوز جایگاه واقعی خود را پیدا نکرده و در مقایسه با سایر محتواهایی که در این شبکه های مجازی تولید و منتشر می شود، سهم ناچیزی است.

اما ابتدا باید دنبال پاسخ این سوال بگردیم که آیا حضور طلاب و حوزه های علمیه در فضای مجازی و بویژه شبکه های اجتماعی ضرورت دارد یا خیر؟

(به بهترین پاسخ جوایزی اهدا می شود.)

    با توجه به اهمیت امر تبلیغ در دنیای امروز، از هر نوع امکانات و ابزار مدرن میتوان در راستای تبلیغ دین استفاده کرد. یکی از این امکانات فضای مجازی است. اهمیت تبلیغ دین در فضای مجازی به مراتب بیشتر از رسانه منبر و در فضای مسجد است.گروهی از طلاب که به فضای مجازی مسلط هستند، باید وارد این فضا شوند تا به تبلیغ دین بپردازند، در این صورت می‌توانند تاثیر بیشتری بر کاربران داشته باشند. در واقع هر فردی که توانایی تبلیغ دین در فضای مجازی را دارد باید وارد این فضا شود.

    اما به نظر می‌رسد ضرورت مسئله تبلیغ دین در فضای مجازی برای طلاب و حوزههای علمیه همگانی نشده است و این ضرورت باید به مرحله عینی و عملی برسد و در قالب دستورالعمل اجرایی محقق شود. در حالی که اکنون به طور متوسط در دنیا بیش از پانصد میلیون نفر کاربر فضای مجازی داریم که از این تعداد صد میلیون کاربر فعال هستند، به این معنی است که در روز دقایق بسیاری صرف فعالیت در فضای مجازی می‌کنند. عدم حضور برخی طلاب در فضای مجازی به منظور تبلیغ دین نیازمند آسیب‌شناسی جدی است.

    مسئله تبلیغ در فضای مجازی یک دانش تخصصی است و هیچ یک از طلبه های ما آموزش تخصصی در این زمینه را نمی بینند و اگر کسی زمانی را برای این موضوع صرف می‌کند از سر لطف است؛ زیرا بدون آموزش اقدامی را انجام می‌دهد که می‌تواند تأثیرات بسیاری داشته باشد. مبلغان فضای مجازی باید با روانشناسی و ارتباطات آشنا باشند تا بتوانند با مخاطب ارتباط تاثیرگذاری داشته باشند. در واقع معرفت یافتن نسبت به مفاهیم و ارزش‌های دینی قدم اول است که اگر این قدم خوب صورت بگیرد، بخش اصلی کار انجام شده است و کاربران کم کم با اشتیاق به سمت مطالعه در زمینه دین اسلام می‌روند. لذا تربیت مبلغ مجازی، شناخت درست از زبان فضای مجازی، شناخت درست و کامل از مخاطب فضای مجازی، تولید محتوای مناسب از جمله اقداماتی بوده که مقدمه یک اقدام عملی برای تبلیغ خوب دینی در فضای مجازی است. نسلی از طلاب به صورت جدی با فضای مجازی آشنا هستند، اما این امر عمومیت ندارد و آشنا کردن طلاب با این فضا برعهده مراکز آموزشی و پژوهشی حوزه است که مسئله را به صورت جدی پیگیری کنند و برنامه‌ریزی داشته باشند تا طلاب و مراکز حوزوی در این فضا بیشتر به فعالیت بپردازند.

     تبلیغ دین در فضای مجازی باید تبدیل به رشته تبلیغ فضای مجازی شود تا کاربران طلبه در این زمینه آموزش ببینند و با زبان اینترنت آشنا باشند. صرف تبلیغ این نیست که پشت اینترنت بنشیند و هر مطلبی را به ثبت برساند بلکه ارائه و ثبت محتوا نیازمند قواعد و الزاماتی است که باید سرمایه‌گذاری‌های لازم در این باره انجام شود و بخشی از محتوای مورد نیاز را هم در اختیار مبلغ گذاشت؛ زیرا مبلغ نمی‌تواند همه محتواهای فضای مجازی را تولید کند. درحال حاضر که هنوز متولیان و صاحب نظران در امور دینی به اینترنت دسترسی کامل ندارند میتوان از حضور مذهبیون آگاه و با سواد در این امور کمک و بهره جست ولی این همت را می‌طلبد که سازمان‌ها و یا نهادهای آموزشی و فرهنگ دینی وارد این فضا شده و به مخاطبان اطلاعات و آگاهی‌های صحیح را ارائه دهند. «امروز در جهان اینترنت و ماهواره و وسایل ارتباطی بسیار متنوعی وجود دارد و حرف، آسان به همه جای دنیا میرسد، میدان افکار مردم و مؤمنان، عرصه کارزار تفکرات گوناگون است. امروز ما در یک میدان جنگ و کارزار حقیقی فکری قرار داریم، این کارزار فکری به هیچ وجه به زیان ما نیست؛ بلکه به سود ماست؛ چرا که اگر وارد این میدان بشویم و آنچه را که نیاز ماست از مهمات تفکر اسلامی و انبارهای معارف الهی و اسلامی بیرون بکشیم و صرف کنیم، قطعاً برد با ماست.» اگر چه ضرورت رسانه منبر را نمی‌توان نفی کرد؛ اما اکنون شکل برقراری ارتباطات در دنیای جدید متفاوت شده است و بیشترین ارتباطات در فضای مجازی صورت می‌گیرد؛ لذا این جنبه ها باید مورد توجه قرار بگیرد.

     باید متناسب با اقشار مختلف جامعه تولید محتوا در فضای مجازی داشته باشیم تا هیچ ایرانی برای رفع نیازهای اطلاعاتی به محتواهایی ورود نیابد که بخش قابل توجهی از آن با تهاجم فرهنگی و با اهداف سیاسی تولید می‌شود.

مخاطب امروز ما مخاطب همیشه نیست

    مخاطب امروزما مخاطب همیشه نیست و دیدگاه و نگرش او تغییر کرده چون دنیا درحال تغییر است و نباید این مهم را نادیده گرفت لذا باید به فراخور زمان و متناسب با نیازهای نوجوانان وجوانان از تکنولوژی روز و ابزارهای رسانه‌ای برای تبلیغ اینترنتی دین و هدایت و اصلاح و ارشاد جامعه بهره گرفت.

   تبلیغ دینی در این فضا یک ضرورت محسوب می شود و با توجه به محدودیت‌ها و شرایطی که حاکم در فضای تبلیغ دینی بوده و دشمن هم در این زمینه فعالیت‌های چشم‌گیری داشته است و تبلیغ اسلامی در فضای مجازی نیازمند یک جهاد و حرکت خود‌جوش است

    تاریخ اسلام نشان می ‌دهد که از آغاز تا کنون تبلیغ و تلاش مبلغان دینی نقش به‌سزایی در معرفی این دین آسمانی به مردم دنیا و اقبال آنان به این دین داشته است.
   از نمونه‌ های تبلیغ دینی موفق، می‌توان از تبلیغ اسلام توسط حضرت امیر(ع) در سرزمین یمن یاد کرد. پس از آن که خالد بن ولید با گذشت شش ماه حضور خود در یمن، نتوانست در دعوت مردم به اسلام توفیقی داشته باشد، حضرت امیر از سوی رسول اکرم(ع)، مأموریت یافت تا برای دعوت مردم آن سامان به یمن عزیمت کند.
در آغاز همین سفر بود که پیامبر فرمود: «يَا عَلِيُّ … وَ ايْمُ اللَّهِ لَأَنْ يَهْدِيَ‌ اللَّهُ‌ عَلَى‌ يَدَيْكَ‌ رَجُلًا خَيْرٌ لَكَ مِمَّا طَلَعَتْ عَلَيْهِ الشَّمْسُ وَ غَرَبَتْ؛ سوگند به خداوند، اگر خداوند به دست تو یک نفر را هدایت کند، برای تو از آن چه خورشید بر آن تابیده و غروب کرده برتر است. «
   حضرت امیر(ع) در آغازین روزهای ورود خود به یمن، در سایه تقوا، اخلاق الهی و دانش بیکران، توانست مردم را به پذیرش اسلام ترغیب کند. در سایه برکت حضور امام و تلاش خالصانه ایشان چهره‌های پاک و برجسته‌ ای؛ همچون حارث همدانی، اویس قرنی و کمیل بن زیاد نخعی از میان مردم یمن، تربیت یافتند که در طول تاریخ اسلام نقش آفرینی داشته‌ اند.
   نیز مصعب بن زبیر؛ همان جوان زیبا، ثروتمند و دین‌دار که به خاطر پذیرش اسلام از خانواده خود رانده شد، نخستین مبلغ اسلامی بود که از سوی پیامبر به سوی مدینه آمد و با برگزاری جلسات دینی و با عشق و اخلاصی که از خود نشان داد، مردم یثرب را با اسلام آشنا ساخت و زمینه بیعت آنان با پیامبر و سپس مهاجرت ایشان و مسلمانان به مدینه را فراهم آورد. شماری از برجسته‌ ترین اصحاب رسول خدا(ص)؛ همچون سعد معاذ و معاذ بن جبل بدست مصعب بن زبیر مسلمان شدند.
   او تبلیغ دینی خود را با تکیه به تلاوت و تفسیر قرآن دنبال نمود و از این طریق مردم مدینه را با تعالیم اسلام آشنا کرد. او با اقامه نماز جمعه در مدینه، نخستین کسی است که اقامه این نماز به نام او ثبت شده است.
   نیز می‌ توان از نقش صحابی جلیل القدر پیامبر؛ یعنی ابوذر در تبلیغ دینی یاد کرد؛ زیرا از نگاه بسیاری از صاحب نظران، تشیع لبنان و ظهور عالمان برجسته از منطقه جبل عامل؛ همچون محقق کرکی و شیخ حر عاملی به برکت تبلیغ ولایت اهل بیت(ع) توسط ابوذر در دوران تبعید وی در منطقه ربذه بوده است
   در نگریستن در تاریخ اسلام نشان می ‌دهد که یکی از علل اساسی گسترش اسلام، در کنار عواملی؛ همچون فتوحات، تبلیغ آن توسط عالمان و مبلغان دینی بوده است. بر این اساس، شماری از دلباختگان به اسلام که گاه در کسوت تاجر بودند، خود را به مناطق دوردستی در آفریقا، شبه قاره و آسیای جنوب شرقی رسانده و از طریق رفتار و گفتار خود توانستند زمینه پذیرش اسلام شمار زیادی از مردم را فراهم آورند.

   امروزه نیز باید با توجه به گسترش و پیشرفت علوم از امکانات به روز جهان استفاده کرد تا اسلام ناب را به مخاطبان ارائه کنیم، امروزه فضای مجازی دریچه ای است به سوی دنیای دیگرومخاطبانی که تشنه دانستنیها هستند،ما به عنوان طلبه و حافظان اسلام، باید برای گسترش وتبلیغ دین از امکانات و شرایط روز استفاده کرده (چرا که  طلاب می توانند با وارد شدن به شبکه های اجتماعی با کاربران ارتباط برقرار کنند و به تبلیغ بپردازند؛ چراکه کاربر ظاهر طلبه را نمی بیند و او به راحتی می تواند در جایگاه یک دوست اینترنتی ارتباط برقرار کند، اما همه این موارد در صورتی محقق خواهد شد که مفاهیم دینی را به زیرکی و متناسب با نیاز روز انتقال دهد) و دین اسلام رااز این دریچه نشر دهیم.

انشالله

مرجع تقلید شیعیان گفت: حوزه‌های علمیه درباره مسائل مرتبط با فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی با پرورش پژوهشگر و دانشمند می‌توانند سپر محکمی در مقابله با هجمه شایعه‌ها و شبهه‌ها ایجاد کنند.

      به گزارش خبرگزاری تسنیم از قم، آیت‌الله سیدمحمدعلی علوی‌گرگانی پیش از ظهر امروز در دیدار با اعضای معاونت پژوهش حوزه‌های علمیه خواهران، اظهار داشت: در دین اسلام طلب علم محدود به جنس خاصی نشده و برای همه انسان‌ها چه مرد و چه زن به عنوان فریضه محسوب می‌شود.
     ایشان با بیان اینکه علم نور است و نور همیشه طالب دارد، افزود: آن‌هایی که در پی کسب علم تلاش نکردند در تاریکی می‌مانند و چه‌بسا هرگز از این تاریکی باخبر نباشند.
     شرایط زمانی و مکانی در موضوع مطلوب بودن علم دخیل است و با توجه به شرایط جدید هر عصر حوزه‌های جدیدی برای علم به وجود می‌آید بنابراین حوزه‌های علمیه درباره مسائل مرتبط با فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی با پرورش پژوهشگر و دانشمند می‌توانند سپر محکمی در مقابله با هجمه شایعه‌ها و شبهه‌ها ایجاد کنند.

درسال‌هاي اخير، روحانيان فرصت را براي حضور فعّال و تبليغ دين در اين فضا فراهم ديده‌اند. اما رشد کمّي وبلاگ‌هاي روحانيان لزوماً به‌معناي دستيابي به اهداف مورد نظر و تبليغ مؤثر دين نيست. براي دستيابي به معيارهاي ارزيابي،در قالب چهار معيارِ «تعاملي بودن»، «خاص بودگي»، «نمايايي» و «دسترس‌پذيري امکان ارزيابي وبلاگ‌ها» باید در نظر گرفت.

به منظور پيشگيري و كاهش آسيب های اجتماعی در فضای مجازي راهكارهايي مطرح شده اند كه در صورت اجراي به موقع و مناسب مي توانند ثمر بخش واقع شوند:

1. با توجه به اینکه بیشتر استفاده کنندگان از فضای مجازی نوجوانان و جوانان هستند، فرهنگ سازی برای کاهش پیامدهای آن ضروری است. لذا اطلاع رسانی، آموزش نحوه استفاده صحیح از این فناوری می تواند مؤثر واقع گردد.
2. استفاده از ظرفیت هایی همچون رسانه های دیداری و شنیداری، روزنامه ها، مجلات، نشریات برای نهادینه شدن فرهنگ سایبری.
3. برگزاري جلسات آموزشي از سوي مصادر امور فرهنگي در شهرستان ها به منظور آشنا نمودن و اطلاع رساني به والدين در مورد فناوري هاي جديد به ويژه اينترنت و شبكه هاي اجتماعي مجازی.
4. - برگزاري كلاس هاي آموزشي در مدارس جهت آگاهي دادن به نوجوانان و جوانان در مورد مزايا و معايب فناوري هاي جديد و نحوه ي استفاده ي صحيح از آنها.
5. تشویق به شرکت در فعالیت های اجتماعی و تقویت این گونه رفتارها توسط والدین.
6. وضع قوانين سختگيرانه تر جهت برخورد با مجرمان جرايم اينترنتي و اجرايي نمودن اين قوانين.
7. آگاهي و هوشياري بيشتر پليس سايبري در مورد انواع جديد جرايم رايانه اي و اقدام در جهت نا كارآمد كردن دسيسه هاي دشمنان در اين زمينه.
8.  پخش آگهي هاي آموزنده از سوي وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي در راديو و تلويزيون در جهت افزايش آگاهي خانواده ها در خصوص خطرات ناشي از اينترنت.
9. گذراندن اوقات بيشتري با فرزندان در فضاي بيرون از خانه به طوري كه فرزندان از نظر عاطفي، احساس خلأ نكنند و جهت جبران اين كمبود به فضاي مجازي پناه نبرند.
10. پخش برنامه هاي كوتاه آموزشي درباره مزايا و معايب اينترنت از زبان ورزشكاران و هنرمندان محبوبي كه عموما جوانان آنها را الگوي خود قرار مي دهند.
11. طراحي بازي هاي رايانه اي به گونه اي كه در آنها انواع خطرات موجود در فضاي مجازي و راهكارهايي جهت آشنايي و مقابله با آنها تعبيه شده است.
12. طراحي و تدوين بخشي در كتاب هاي درسي در ارتباط با آشنايي دانش آموزان با فناوري هاي جديد، اينترنت و خطرات بالقوه آنها.
13.  ساخت و پخش فيلم ها و سريال هايي با موضوع اينترنت و مزايا و معايب آن.
14.  استفاده از آموزه هاي ديني از جمله امر به معروف و نهي از منكر به عنوان نوعي كنترل اجتماعي توسط هر شخص
15. هنجارسازي هاي مثبت و ترويج فرهنگ استفاده از اينترنت و فضاي مجازی.

    ارتباط از طریق فضای مجازی در سال های اخیر جایگاه قابل توجهی در بین نسل جوان جامعه ما پیدا کرده است. شبکه های اجتماعی در ابعاد مختلف زندگی افراد (فردی و اجتماعی) تأثیرگذارند. در شکل دهی به هویت نقش دارند و حتی روی ابعاد اقتصادی و اجتماعی و سیاسی جوامع هم تأثیرگذارند. امروزه با توجه به نقشی که تاکنون در ابعاد مختلف زندگی داشته اند، نمی توان آن ها را نادیده گرفت. در حال حاضر اينترنت ابزاري مناسب براي توسعه ي افكار و انديشه هاي بشري محسوب مي شود به شرط آن كه در راه صحيح استفاده شود.

    افراد بايد براي ورود به دنياي مجازي اطلاعات كافي در اختيار داشته باشند تا دچار مشكلات مالي و اجتماعي نشوند. ارتباطات سالم در فضاي مجازي و لزوم هوشياري جوانان و خانواده ها نسبت به تهديدات فضاي سايبري در درجه ي نخست اولويت قرار دارد. پيشگيري از آسيب هاي اجتماعي و توجه والدين به رفتار فرزندان بسيار مهم مي باشد و براي جلوگيري از هم پاشيدگي خانواده ها، والدين بايد تا حدودي به فناوري هاي روز دنيا مسلط باشند و آگاه باشند كه تغيير در رفتار فرزندان به معناي ايجاد تغيير در طرز فكر آنهاست وهنگامي كه بنيان فكري و شخصيت آنها به صورت ناصحيح شكل گيرد، راه نفوذ شيادان به حريم خصوصي افراد و محيط امن خانواده باز مي شود. لذا، چنانچه خانواده ها نسبت به شيوه هاي جديد ارتباط فرزندان خود آگاهي و شناخت كافي و لازم را داشته باشند، از انجام بسياري از جرايم و ارتباطات پنهاني آنان جلوگيري به عمل مي آيد

    ظهورتکنولوژی های نوین ارتباطی در عصر حاضر به همراه تحولاتی که در فضای مجازی بوجود آمده است ، بسیاری از کارکردهای خانواده ها را دچار اختلال کرده است. در مباحث آسیب شناختى نهاد خانواده، یکى از محورهاى مهم، بررسى آسیب هاى ناشى از تحولات خانواده است. تحولاتى که خود منشأ بروز دگرگونى هایى عمیق و اساسى در نوع روابط و ارزش هاى خانوادگى مى باشند. بسیارى از این تحولات و دگرگونى ها از بیرون، بر خانواده تحمیل مى شود.
    از زمانى که اینترنت وارد فضاى زندگى انسان شده تا به امروز، على رغم تمام محاسن و مزایاى آن، یکسرى دغدغه ها و نگرانى هایى را بر خانواده ها تحمیل نموده است. موضوعی كه در تمام جوامع موضوعیت داشته و محدود به جامعه و یا اقلیتی خاص نمی شود. به دلیل ویژگی های خاص فضای مجازی و نو بودن این پدیده، بسیاری از والدین فرصت، امكان و یا توان كافی برای شناخت دقیق این فضا و كاربردهای آن را به دست نیاورده اند و عدم آشنایی مناسب آنها با این فضا و در مقابل استفاده روزمره نوجوانان و جوانان و حتی كودكان از این فضا باعث شده است كه یك فضای محرمانه و خصوصی در داخل خانه برای فرزندان ایجاد شود و آنها بدون دغدغه و بدون احساس وجود ناظر بیرونی به سایت های مختلف در این فضا دسترسی یافته و بعضاً به دلیل ویژگی های سنی و شخصیتی و كنجكاوی های خود متأثر از فضاهای ناسالم موجود در اینترنت گردند.
    در این وبلاگ نویسنده به بررسی مهمترین آسیب های فضای مجازی و تأثیرات آن بر خانواده ها پرداخته و راهكارهايي جهت مقابله و كاهش تهديدات اينترنتي در ابعاد اجتماعی، فرهنگي، آموزشی و … ارايه می دهد.

  در عصر کنونی رسانه ها به عنوان عاملان تغییر و تحول در ارزش ها وهنجارها و نقش های سازگار فرهنگی - محیطی مطرح هستند.همین امرمی تواند منجر به بحران هویت جوانان ومتعاقب آن سبب دگرگونی نقش های سازگار فرهنگی و محیطی، به انفعال کشاندن جوانان وبسیاریاز مسائل دیگر در جغرافیای زیست اجتماعی شود.

قابل توجه طلاب گرامی

“مسابقه وبلاگ نویسی”

به مناسبت نزدیک شدن هفته پژوهش ،از همه طلاب گرانقدراستان فارس دعوت می شود تا در مسابقه وبلاگ نویسی با عنوان

” پژوهش دینی در فضای مجازی”

شرکت کنند .

شرایط مسابقه:
وبلاگ ها باید حتما در فضای کوثر بلاگ ساخته شده باشند.

 نام وبلاگ ، نام وبلاگ نویس و آدرس وبلاگ حد اکثر تا تاریخ شنبه 28 آذر به معاونت پژوهش مدرسه اعلام شده باشد.

 معیار های برتری شامل :تعداد پست ها ، مفید بودن آنها ، تعداد بازدید، نظرات و زیبایی وبلاگ خواهد بود.

 از نفرات برگزیده تقدیر به عمل خواهد آمد.

معاونت پژوهش حوزه الزهرا(س)

1024x768

انسانها به ذات به دنبال الگویی برای زندگی خود هستند یاتوانایی الگو شدن را دارندیا احتیاج به الگویی برای قدم های زندگیشان دارند، باتوجه به جامعه ای که پیش رو داریم کمتر خانواده ای می توان یافت که الگوباشد.بهترین راهکارهای اقتصادی که در یک خانواده الگو می توان یافت:

1)مادر در قالب قصه وداستان«اقتصادی »زندگی کردن را بیاموزد.

2)پدر ومادر هر دوفرزندان رادرتصمیم گیری ها شرکت داده وخانه رابه صورت مشورتی اداره کنند.

3)مسئولیت دادن به فرزندان؛ «پسرها کارهای خارج از منزل،دخترها کارهای داخل خانه»آنها را آماده پذیرش آینده می کند.

4)خرج خانه را روی کاغذی نوشته وجلوی دید همه اعضا (روی درب یخچال)نصب شود.

5)مهمترین مسئله که باید بیشتر به آن توجه شود ان است که باید بدانیم در دنیای امروز آموزش خود خانواده ضرورتی انکار ناپذیر است.باورود تکنولوژی به کشور های جهان سوم وایجاد تحولات سریع در جوامع درحال توسعه وفشار فرهنگی کشور های خارجه ،اقتضا می کند تا پدران ومادران با دستاورد های جدید تعلم وتربیت آشنا شوندو با بکار گیری روش های تربیتی صحیح به پرورش فرزندان خود اهتمام ورزند.

باعملی کردن این راه کارها ودر پرتو وجود والدین بصیر آگاه است که فرزندان می تواند صاحب عزمی راسخ وانگیزه ای دو چندان برای مفید وموثر بودن وسازندگی در دنیا باشند.ازاین رو ضروری است بعداز تربیت وآموزش خانواده همه احاد مردم وتشکل های مذهبی دراین زمینه با اتحاد وبرداشتن گام های راسخ واستوار ضمن توجیه جامعه نسبت به شرایط حساس موجود زمینه را جهت تحقق اهداف اقتصادی مقاومتی وبرون رفت سربلندانه وسرافرازانه را از این برهه تاریخی وپیچ خطرناک فراهم سازند. ان شاء الله..

Normal 0 false false false EN-US X-NONE FA yles DefLockedState="false” DefUnhideWhenUsed="true” DefSemiHidden="true” DefQFormat="false” DefPriority="99″ LatentStyleCount="267″> ideWhenUsed="false” QFormat="true” Name="heading 1″ />

1024x768

9)راهکارهای موثر در پیشبردحماسه اقتصادی

نقش خانواده

مسئولیت دادن به فرزندان

شناخت رفتار مناسب وسازنده با فرزندان برای هر پدرومادری ضروری است اکثر قریب به اتفاق والدین نسبت به رفتارهای نادرست احتمالی با فرزندان خود تعمد ندارندوحتی مشتاق شناخت وبکار بستن روشهای تربیتی واقتصادی صحیح به فرزندان نیستند. بدیعی است که زندگی اجتماعی دارای فوت وفن خاصی است وهر کس نمی توان در مسائل اقتصادی موفق باشد ونیازمند تربیت کودکان از همان ابتدا در خانواده،حتی با دادن مسئولیت های کوچک میباشد؛«مثلاًکنترل پول توجیبی خودش که چه مقدار از آن را خرج و پس انداز کند چه باید بخرد که به صرفه تر باشد! »ذهنیت فرزندرا از همان ابتدا آشنا کرد.اینگونه نباشد که تا سنین دانشگاه هنوز نمی توان به تنهایی بخرید برود. بابزرگ شدن فرزندان کم کم آنها رابرای مسئولیت های حساس تر آشنا وبه آنها بسپارد،تاآیندیشان تضمین شود.

مهمترین مسئله اینست که: پدر ومادری که خود آموزش ندیده ونمی دانند کدام راه درست است!چگونه میتواند بهترین،کوتاه ترین وموثرترین راه را به فرزندش بیاموزد! اصلاًمی خواهد روش بهتر را به کار ببردیا نه! بسیاری از خانواده ها براین اساس اندکه راهشان درست است! بهترین راه تبلیغات وآمورزش راه صحیح وخط دهی به خانواده درمسائل اقتصادی ومدیریت مالی است. نمونه ای ازخط دهی ها:

1)تبلیغات از طریق رسانه

2)نظرخواهی از خانواده ها در زمینه بهترین راهکاری که موفق به انجام آن در زمینه کنترل اقتصاد خانه وخانواده شدند…..

آموزش خانواده

خانواده در سایه مودت و انسی که پس از ازدواج پدید میاید خانواده تحت الشعاء مسائل وجریانات قرارگرفته وبگومگوهای حاصل ازکمبودهای اقتصادی کانون مودت را سرد میکند توقعات بی جای مالی،ولخرجی ها،تجمل پرستی ها، …همه باعث اختلاف ودرگیری درون خانواده می شود.خانواده باید به تعادل وتوافق درونی برای کارامدی بیشتر برسد، [1]البته به دلیل اختلاف سلیقه ها توافق صد در صد درخانه محال است.ولی نخستین قدم برای رسیدن به تعادل؛توافق زن ومرد در فکر،اعتقادوانگیزه(هم کفو بودن)است،که درپیمودن این راه بسیار کمک خواهد کرد.زمانی که هر دو با ذهنی روشن از آینده «ومشکلاتی اقتصادی که ممکن است گیربان گیر فرزندان باشد»میدانند فرزندانشان را به کدامین سمت رهنمون کنند.خانواده به عنوان کابردی ترین پایگاه تربیت است که آموزگاری رایگان برای تربیت نسلهای آینده به بهترین نحو نقش خودرا ایفا می کند.[2]

9-1-3)راهی برای جلوگیری ازمصرف گرایی

خانواده ها به عنوان اجتماع کوچک در روند پیشرفت یا پسرفت یک جامعه نقش بسزایی دارد.با انتخاب وعمل آنهاست که سکان حرکت جامعه به سوی ترقی و یا انحطاط می رود. زمانی که خانواده ای برای خود برنامه ریزی صحیح اقتصادی نداشته باشد، چگونه می توان از آن انتظار داشت که در جامعه نقش تاثیر گذاری در اقتصادداشته باشد.

خانواده باید به نقش خویش که همان تقاضا کننده بودن است ،واقف باشدو بداند که بااقداماتی هر چند کوچک مثل : خریدن وسایل غیر ضروری ،چگونه اقتصاد وجامعه رابه سمت واردات کالاهای غیرضروری و در نتیجه نابودی می کشاند.

در واقع وابستگی اقتصادی زمانی شکل می گیردکه خانواده متقاضی کالاهایی باشد که کارایی اساسی در زندگی روز مره اونداشته و از صنف کالاهای تجملاتی به شمار می آید و مصرف چنین کالاهایی فقط افراد را «مصرف گرا»می کند.

برای رهایی از این آسیب درابتدا باید به آموزش خانواده ها در زمینه خریدومصرف کالاپرداخت تا جامعه را دچار بحران وابستگی نکند. «اقتصادخانواده =اقتصاد جامعه».

9-2)نقش جامعه

9-2-1)نقش رسانه در القاءاقتصاد جدید به خانواده ها

رسانه ها نقش اساسی در ذهنیت تکتک افراد یک خانواده دارد. اگر به دور از تاثیرات رسانه های غربی و دیگر تهاجمات رسانه ای فقط به بررسی شبکه های تلوزیون جمهوری اسلامی بپردازیم، خواهیم دید که تبلیغاتش چگونه است . (به عنوان مثال؛ شبکه بازار چرا کالاهای غیر ضروری را القاء و تجمل گرایی رادر خانه رواج میدهد؟در صورتی که میتواند بااجرای برنامه های مفیدبه طور نمایشی طرز صحیح مصرف رابه ذهن خانوارها القاء کند.) همان طور که می بینیم در پخش برنامه های تلویزیون برای نشان دادن رفاه از وسائل تجملاتی ،پرده ،مبلمان،…استفاده می کند،واین چنین است که رسانه از دریچه چشم روی ذهن مخاطب تاثیر گذاشته وبه راحتی روند جامعه را عوض می کند. امید است تهیه کنندگان بیشتر به این مسئله توجه کنند و در ساخت برنامه ها از کمترین تجملات استفاده کرده،تا کمکی به روند آموزش خانواده ها کرده باشند.

Normal 0 false false false EN-US X-NONE FA yles DefLockedState="false” DefUnhideWhenUsed="true” DefSemiHidden="true” DefQFormat="false” DefPriority="99″ LatentStyleCount="267″> ideWhenUsed="false” QFormat="true” Name="heading 1″ />

شغل مهمترین نقش رادر اقتصاد ایفا می کند.نوع اشتغال والدین دررفتار خانواده بسیار به سزا است شغل بادوام ومستمر مانند:شغل کارمندی؛با وجودکه کم درامد است، ولی قناعت را به اعضای خانواده می آموزد،این خانواده ها باید برای درامد خود برنامه ریزی داشته تا کمبودها را جبران کنند.درست است پدر نقش آوردن پول را به خانه دارد،ولی نقش مادربرای کنترل هزینه ها بیشتر است،(تهیه غذا،پوشاک،نحوی استفاده و نگهداری از وسائل،…برعهدی زن خانه است)دیگر مشاغل: شغل هایی در جامعه وجود دارند که از نظر عرف جامعه کم بضاعت وکم درامد آند،یا شغلهایی بدون وجهه! این گروه خانواده ها با توجه به ذهنیت دیگران نسبت به خود حاضرند بیشتر از درامدشان خرج کنند تا وجهه خوبی در عرف بدست بیاورند. [1](دیده میشود هر چه سطح خانواده ار نظر مالی پایین تر باشدخرج و ورجشان بیشتر است.)زمانی که مادربه ایفای نقش درجامعه می پردازد،حقوقش را صرف هزینه های تجملی وخارج از چارچوب می کند.(باتوجه به اینکه زن در آوردن پول به خانه وظیفه ای ندارد،حقوقش راصرف خرید وسائل جدید در بازارمی کند)شاغل شدن مادر تغییراتی رادر کارکردهای اصلی و اساسی خانواده بوجودمی آورده(تغییر الگوهای سنتی درخانواده).

نقش محل سکونت خانواده در اقتصادیش بسیار مهم است حتی تعداد جمعیت وخانوادهای که تحت پوشش سرپرست است تلاش افراد باتوجه به فور وعدم فور نعمت به چند گونه است؛ زمانی که در شهر امکانات بیشتری است در نتیجه کارو تلاش کمتری نسبت به روستا است.در اینجا به بررسی اقتصاد در شهر و روستامی پردازیم:

اقتصاد خانواده در شهر

در شهر ها برحسب بزرگی وکوچکی ویژگیهای اقتصادی خانواده هابا هم متفاوت است. درکلان شهرهاخانواده ها هسته ای هستند.دراین خانواده ها گاه زن ومرد هردو فعالیت اقتصادی دارند، گاه مرد به تنهایی شاغل به کار است ونیارمندی های خانواده راتامین می کند و زن درخانه می ماند وصرفاً به امور خانه می پردازد.یک نمونه خانواده را در نظر بگیرید؛ با توجه به رفت آمد در شهر ودیدن وسائل بیشتر (خانه،ماشین،دکوراسیون منزل،مبلمان،وسائل تزینی،لباس،خوراکهایی جدیدکه در فرهنگ مانیست) توقعات بسیاری به دست می آوردکه حتی حاضرند وام وقرض کنند تا بتوانند سطح به ظاهر بهتری را برای خود وخانواده فراهم کنند.[1]بارفتن به فروشگاهی بزرگ حتی اگر قصد خرید بعضی از وسائل هم نداشته باشی با دیدن این گونه تجملات که در فرهنگ سنتی ماهم وجود نداشته است(فروش هندوانه به صورت قطعه…)مشتاق خریدن میشوند، شاید این گونه رفتاررا برای بدست آوردن ارزشی جدید می داند باچنین روندی؛ تک تک افراد به سمت مصرف گرایی میروند با توجه به فروش چنین اجناسی وتقاضای بیشتر مردم دولت به فکر واردات این کالاها می افتد و وابستگی مابه دولت های خارجه بیشتر می شود و بهترین و ارزشمندترین سرمایه جامعه (نفت) را در قبال تجمل گرایی و مصرف گرایی خود صرف می کنند.

اقتصاد خانواده در روستا

خانواده روستایی نه تنها کانون پرورش فرزندان است بلکه در عین حال یک واحد تولید اقتصادی است،واعضای خانواده به منزله کاکنان دستگاه اقتصادی واحدی هستند که تحت نظر پدر خانواده وبا همکاری یکدیگر به کار تولید می پردازند.در واقع می توان گفت که هر یک از افراد خانواده روستایی در امر تولید به نحوی موثر وهر کدام سهمی از کار را بر عهده دارند.اساس خانواده کشاورز بر قدرت پدر استقرار دارد واو در حکم مدیر امور زراعی واحد اقتصادی ودر عین حال مسئول تامین نیازهای اعضای خانواده است.[2]خانواده روستایی خود تولید کننده برای شهرها هستند خانه به عنوان کارخانه ای عظیم که مواد اولیه واردشده وانواع محصولات خارج میشوداز تمام امکانات استفاده کرده و بازدهی خوبی را نشان می دهد،هم برآورده کردن نیاز خانواده وهم از فروش محصولات این کارخانه درآمدی بدست آورد.استفاده از تجملات در روستا جایی ندارد. هر چند زمانی که افراد روستا به شهر می آیند با دیدن زرق برق آنجا یا دلیلی برای برگشت ندارند یا تجملات ومصرف گرایی راهمراه خود به سوغات می برند(شهرزدگی).شاید نتوان دیگر بعضی از روش های سنتی قدیم در شهرها(زنان خانه دار بیشتر کارها را خود انجام می دادند،تولید ماست ،پنیر،ترشی،مربا،…..)راپیدا کرد ولی حداقل کاری که می توان می توانیم انجام دهیم ای است که :جلوی گسترش مصرف گرایی وتغییر روش زندگی از سنتی روستایی به غذای بازاری و آماده(فست فودها….)را گرفته شود.با از دادن نوع زندگی در روستا دیگر علاقه ای برای ماندن درآنجا وجود ندارد ومهم ترین واحد تولیدی اقتصادی را از دست خواهیم داد.

1024x768

با اینکه نقش پدر درتربیت پس ازنقش مادر به ویژه در دوران کودکی قرار میگیرد ولی پدر ازنظر کودک مظهر قانون،عدل وانصاف است اوست که می تواند برای اعضای خانواده پناهگاه وتامین کننده امنیت باشداو معاش و وسائل اهل خانه رافراهم می کند.مشی ورفتار،موضع گیری ها،انصاف وقدرت یا ضعف او در رفتارکودک طرز زندگی حال وآینده اش اثر می گذارد.با وجود اینکه تنها منبع درامد خانواده مرد باشد(البته به استثنای خانواده هایی که زن نیز شاغل است)هرچه مرد کاراتر وقوی تر باشد قادر به تامین خواسته های معقول افراد تحت تکفل خود است به این منظور سلامتی پدر مهم است تا بتواند معاش خانواده را تامین کند. سلامت روحی وجسمی؛سلامتی جسمی که نقش مهمی را در درامد ومقدار هزینه آورد به خانه موثر است و سلامتی روحی که نقش اصلی اند و به خود خانواده بر می گرددزمانی که پدر در خانه آرامش داشته و انگیزهءکار وتلاش بیشتر رابه اوخواهد داد و آرامش در خانه مستلرم براورده شدن نیاز های مادی ومعنوی خانواده است و این یک سلسه ای دایره وار است که بهم متصل است.[1]

Normal 0 false false false EN-US X-NONE FA yles DefLockedState="false” DefUnhideWhenUsed="true” DefSemiHidden="true” DefQFormat="false” DefPriority="99″ LatentStyleCount="267″> ideWhenUsed="false” QFormat="true” Name="heading 1″ />

Normal 0 false false false EN-US X-NONE FA yles DefLockedState="false” DefUnhideWhenUsed="true” DefSemiHidden="true” DefQFormat="false” DefPriority="99″ LatentStyleCount="267″> ideWhenUsed="false” QFormat="true” Name="heading 1″ /> باتوجه به اهمیت خانواده وپایگاه آن در اقتصاد بهتر است به بررسی عوامل موثر در اقتصادبپرداریم. فرزندان درخانواده تحت تاثیر عوامل وشرایطی که والدین برای او فراهم کرده اند بزرگ می شوند. ویژگیهای رفتار والدین طرز تفکرها، تقلیدها،سطح اندیشه وفرهنگ آنها وهمچنین کسانی که ادمی به صورت مستقیم ویا غیر مستقیم تحت تاثیر آنها است قرارمیگیرد.