امروزه جمعی از طلاب و روحانیون با حضور در شبکه های اجتماعی و فضای مجازی، با تشکیل گروه هایی به شبهات و پرسش های اعتقادی و دینی پاسخ داده و معارف اسلامی را تبلیغ می کنند؛ هر چند این حضور هنوز جایگاه واقعی خود را پیدا نکرده و در مقایسه با سایر محتواهایی که در این شبکه های مجازی تولید و منتشر می شود، سهم ناچیزی است.
اما ابتدا باید دنبال پاسخ این سوال بگردیم که آیا حضور طلاب و حوزه های علمیه در فضای مجازی و بویژه شبکه های اجتماعی ضرورت دارد یا خیر؟
(به بهترین پاسخ جوایزی اهدا می شود.)
با توجه به اهمیت امر تبلیغ در دنیای امروز، از هر نوع امکانات و ابزار مدرن میتوان در راستای تبلیغ دین استفاده کرد. یکی از این امکانات فضای مجازی است. اهمیت تبلیغ دین در فضای مجازی به مراتب بیشتر از رسانه منبر و در فضای مسجد است.گروهی از طلاب که به فضای مجازی مسلط هستند، باید وارد این فضا شوند تا به تبلیغ دین بپردازند، در این صورت می‌توانند تاثیر بیشتری بر کاربران داشته باشند. در واقع هر فردی که توانایی تبلیغ دین در فضای مجازی را دارد باید وارد این فضا شود.
اما به نظر میرسد ضرورت مسئله تبلیغ دین در فضای مجازی برای طلاب و حوزههای علمیه همگانی نشده است و این ضرورت باید به مرحله عینی و عملی برسد و در قالب دستورالعمل اجرایی محقق شود. در حالی که اکنون به طور متوسط در دنیا بیش از پانصد میلیون نفر کاربر فضای مجازی داریم که از این تعداد صد میلیون کاربر فعال هستند، به این معنی است که در روز دقایق بسیاری صرف فعالیت در فضای مجازی می‌کنند. عدم حضور برخی طلاب در فضای مجازی به منظور تبلیغ دین نیازمند آسیب‌شناسی جدی است.
مسئله تبلیغ در فضای مجازی یک دانش تخصصی است و هیچ یک از طلبه های ما آموزش تخصصی در این زمینه را نمی بینند و اگر کسی زمانی را برای این موضوع صرف می‌کند از سر لطف است؛ زیرا بدون آموزش اقدامی را انجام می‌دهد که می‌تواند تأثیرات بسیاری داشته باشد. مبلغان فضای مجازی باید با روانشناسی و ارتباطات آشنا باشند تا بتوانند با مخاطب ارتباط تاثیرگذاری داشته باشند. در واقع معرفت یافتن نسبت به مفاهیم و ارزش‌های دینی قدم اول است که اگر این قدم خوب صورت بگیرد، بخش اصلی کار انجام شده است و کاربران کم کم با اشتیاق به سمت مطالعه در زمینه دین اسلام می‌روند. لذا تربیت مبلغ مجازی، شناخت درست از زبان فضای مجازی، شناخت درست و کامل از مخاطب فضای مجازی، تولید محتوای مناسب از جمله اقداماتی بوده که مقدمه یک اقدام عملی برای تبلیغ خوب دینی در فضای مجازی است. نسلی از طلاب به صورت جدی با فضای مجازی آشنا هستند، اما این امر عمومیت ندارد و آشنا کردن طلاب با این فضا برعهده مراکز آموزشی و پژوهشی حوزه است که مسئله را به صورت جدی پیگیری کنند و برنامه‌ریزی داشته باشند تا طلاب و مراکز حوزوی در این فضا بیشتر به فعالیت بپردازند.
تبلیغ دین در فضای مجازی باید تبدیل به رشته تبلیغ فضای مجازی شود تا کاربران طلبه در این زمینه آموزش ببینند و با زبان اینترنت آشنا باشند. صرف تبلیغ این نیست که پشت اینترنت بنشیند و هر مطلبی را به ثبت برساند بلکه ارائه و ثبت محتوا نیازمند قواعد و الزاماتی است که باید سرمایه‌گذاری‌های لازم در این باره انجام شود و بخشی از محتوای مورد نیاز را هم در اختیار مبلغ گذاشت؛ زیرا مبلغ نمی‌تواند همه محتواهای فضای مجازی را تولید کند. درحال حاضر که هنوز متولیان و صاحب نظران در امور دینی به اینترنت دسترسی کامل ندارند میتوان از حضور مذهبیون آگاه و با سواد در این امور کمک و بهره جست ولی این همت را می‌طلبد که سازمان‌ها و یا نهادهای آموزشی و فرهنگ دینی وارد این فضا شده و به مخاطبان اطلاعات و آگاهی‌های صحیح را ارائه دهند. «امروز در جهان اینترنت و ماهواره و وسایل ارتباطی بسیار متنوعی وجود دارد و حرف، آسان به همه جای دنیا میرسد، میدان افکار مردم و مؤمنان، عرصه کارزار تفکرات گوناگون است. امروز ما در یک میدان جنگ و کارزار حقیقی فکری قرار داریم، این کارزار فکری به هیچ وجه به زیان ما نیست؛ بلکه به سود ماست؛ چرا که اگر وارد این میدان بشویم و آنچه را که نیاز ماست از مهمات تفکر اسلامی و انبارهای معارف الهی و اسلامی بیرون بکشیم و صرف کنیم، قطعاً برد با ماست.» اگر چه ضرورت رسانه منبر را نمی‌توان نفی کرد؛ اما اکنون شکل برقراری ارتباطات در دنیای جدید متفاوت شده است و بیشترین ارتباطات در فضای مجازی صورت می‌گیرد؛ لذا این جنبه ها باید مورد توجه قرار بگیرد.
باید متناسب با اقشار مختلف جامعه تولید محتوا در فضای مجازی داشته باشیم تا هیچ ایرانی برای رفع نیازهای اطلاعاتی به محتواهایی ورود نیابد که بخش قابل توجهی از آن با تهاجم فرهنگی و با اهداف سیاسی تولید می‌شود.
مخاطب امروز ما مخاطب همیشه نیست
مخاطب امروزما مخاطب همیشه نیست و دیدگاه و نگرش او تغییر کرده چون دنیا درحال تغییر است و نباید این مهم را نادیده گرفت لذا باید به فراخور زمان و متناسب با نیازهای نوجوانان وجوانان از تکنولوژی روز و ابزارهای رسانه‌ای برای تبلیغ اینترنتی دین و هدایت و اصلاح و ارشاد جامعه بهره گرفت.
تبلیغ دینی در این فضا یک ضرورت محسوب می شود و با توجه به محدودیت‌ها و شرایطی که حاکم در فضای تبلیغ دینی بوده و دشمن هم در این زمینه فعالیت‌های چشم‌گیری داشته است و تبلیغ اسلامی در فضای مجازی نیازمند یک جهاد و حرکت خود‌جوش است
تاریخ اسلام نشان می دهد که از آغاز تا کنون تبلیغ و تلاش مبلغان دینی نقش به‌سزایی در معرفی این دین آسمانی به مردم دنیا و اقبال آنان به این دین داشته است.
از نمونه های تبلیغ دینی موفق، میتوان از تبلیغ اسلام توسط حضرت امیر(ع) در سرزمین یمن یاد کرد. پس از آن که خالد بن ولید با گذشت شش ماه حضور خود در یمن، نتوانست در دعوت مردم به اسلام توفیقی داشته باشد، حضرت امیر از سوی رسول اکرم(ع)، مأموریت یافت تا برای دعوت مردم آن سامان به یمن عزیمت کند.
در آغاز همین سفر بود که پیامبر فرمود: «يَا عَلِيُّ … وَ ايْمُ اللَّهِ لَأَنْ يَهْدِيَ اللَّهُ عَلَى يَدَيْكَ رَجُلًا خَيْرٌ لَكَ مِمَّا طَلَعَتْ عَلَيْهِ الشَّمْسُ وَ غَرَبَتْ؛ سوگند به خداوند، اگر خداوند به دست تو یک نفر را هدایت کند، برای تو از آن چه خورشید بر آن تابیده و غروب کرده برتر است. «
حضرت امیر(ع) در آغازین روزهای ورود خود به یمن، در سایه تقوا، اخلاق الهی و دانش بیکران، توانست مردم را به پذیرش اسلام ترغیب کند. در سایه برکت حضور امام و تلاش خالصانه ایشان چهره‌های پاک و برجسته ای؛ همچون حارث همدانی، اویس قرنی و کمیل بن زیاد نخعی از میان مردم یمن، تربیت یافتند که در طول تاریخ اسلام نقش آفرینی داشته اند.
نیز مصعب بن زبیر؛ همان جوان زیبا، ثروتمند و دین‌دار که به خاطر پذیرش اسلام از خانواده خود رانده شد، نخستین مبلغ اسلامی بود که از سوی پیامبر به سوی مدینه آمد و با برگزاری جلسات دینی و با عشق و اخلاصی که از خود نشان داد، مردم یثرب را با اسلام آشنا ساخت و زمینه بیعت آنان با پیامبر و سپس مهاجرت ایشان و مسلمانان به مدینه را فراهم آورد. شماری از برجسته ترین اصحاب رسول خدا(ص)؛ همچون سعد معاذ و معاذ بن جبل بدست مصعب بن زبیر مسلمان شدند.
او تبلیغ دینی خود را با تکیه به تلاوت و تفسیر قرآن دنبال نمود و از این طریق مردم مدینه را با تعالیم اسلام آشنا کرد. او با اقامه نماز جمعه در مدینه، نخستین کسی است که اقامه این نماز به نام او ثبت شده است.
نیز می توان از نقش صحابی جلیل القدر پیامبر؛ یعنی ابوذر در تبلیغ دینی یاد کرد؛ زیرا از نگاه بسیاری از صاحب نظران، تشیع لبنان و ظهور عالمان برجسته از منطقه جبل عامل؛ همچون محقق کرکی و شیخ حر عاملی به برکت تبلیغ ولایت اهل بیت(ع) توسط ابوذر در دوران تبعید وی در منطقه ربذه بوده است
در نگریستن در تاریخ اسلام نشان می دهد که یکی از علل اساسی گسترش اسلام، در کنار عواملی؛ همچون فتوحات، تبلیغ آن توسط عالمان و مبلغان دینی بوده است. بر این اساس، شماری از دلباختگان به اسلام که گاه در کسوت تاجر بودند، خود را به مناطق دوردستی در آفریقا، شبه قاره و آسیای جنوب شرقی رسانده و از طریق رفتار و گفتار خود توانستند زمینه پذیرش اسلام شمار زیادی از مردم را فراهم آورند.
امروزه نیز باید با توجه به گسترش و پیشرفت علوم از امکانات به روز جهان استفاده کرد تا اسلام ناب را به مخاطبان ارائه کنیم، امروزه فضای مجازی دریچه ای است به سوی دنیای دیگرومخاطبانی که تشنه دانستنیها هستند،ما به عنوان طلبه و حافظان اسلام، باید برای گسترش وتبلیغ دین از امکانات و شرایط روز استفاده کرده (چرا که طلاب می توانند با وارد شدن به شبکه های اجتماعی با کاربران ارتباط برقرار کنند و به تبلیغ بپردازند؛ چراکه کاربر ظاهر طلبه را نمی بیند و او به راحتی می تواند در جایگاه یک دوست اینترنتی ارتباط برقرار کند، اما همه این موارد در صورتی محقق خواهد شد که مفاهیم دینی را به زیرکی و متناسب با نیاز روز انتقال دهد) و دین اسلام رااز این دریچه نشر دهیم.
انشالله
مرجع تقلید شیعیان گفت: حوزههای علمیه درباره مسائل مرتبط با فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی با پرورش پژوهشگر و دانشمند می‌توانند سپر محکمی در مقابله با هجمه شایعه‌ها و شبهه‌ها ایجاد کنند.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از قم، آیت‌الله سیدمحمدعلی علوی‌گرگانی پیش از ظهر امروز در دیدار با اعضای معاونت پژوهش حوزههای علمیه خواهران، اظهار داشت: در دین اسلام طلب علم محدود به جنس خاصی نشده و برای همه انسان‌ها چه مرد و چه زن به عنوان فریضه محسوب می‌شود.
ایشان با بیان اینکه علم نور است و نور همیشه طالب دارد، افزود: آن‌هایی که در پی کسب علم تلاش نکردند در تاریکی می‌مانند و چه‌بسا هرگز از این تاریکی باخبر نباشند.
شرایط زمانی و مکانی در موضوع مطلوب بودن علم دخیل است و با توجه به شرایط جدید هر عصر حوزههای جدیدی برای علم به وجود می‌آید بنابراین حوزههای علمیه درباره مسائل مرتبط با فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی با پرورش پژوهشگر و دانشمند می‌توانند سپر محکمی در مقابله با هجمه شایعه‌ها و شبهه‌ها ایجاد کنند.
درسال‌هاي اخير، روحانيان فرصت را براي حضور فعّال و تبليغ دين در اين فضا فراهم ديده‌اند. اما رشد کمّي وبلاگ‌هاي روحانيان لزوماً به‌معناي دستيابي به اهداف مورد نظر و تبليغ مؤثر دين نيست. براي دستيابي به معيارهاي ارزيابي،در قالب چهار معيارِ «تعاملي بودن»، «خاص بودگي»، «نمايايي» و «دسترس‌پذيري امکان ارزيابي وبلاگ‌ها» باید در نظر گرفت.
به منظور پيشگيري و كاهش آسيب های اجتماعی در فضای مجازي راهكارهايي مطرح شده اند كه در صورت اجراي به موقع و مناسب مي توانند ثمر بخش واقع شوند:
ارتباط از طریق فضای مجازی در سال های اخیر جایگاه قابل توجهی در بین نسل جوان جامعه ما پیدا کرده است. شبکه های اجتماعی در ابعاد مختلف زندگی افراد (فردی و اجتماعی) تأثیرگذارند. در شکل دهی به هویت نقش دارند و حتی روی ابعاد اقتصادی و اجتماعی و سیاسی جوامع هم تأثیرگذارند. امروزه با توجه به نقشی که تاکنون در ابعاد مختلف زندگی داشته اند، نمی توان آن ها را نادیده گرفت. در حال حاضر اينترنت ابزاري مناسب براي توسعه ي افكار و انديشه هاي بشري محسوب مي شود به شرط آن كه در راه صحيح استفاده شود.
افراد بايد براي ورود به دنياي مجازي اطلاعات كافي در اختيار داشته باشند تا دچار مشكلات مالي و اجتماعي نشوند. ارتباطات سالم در فضاي مجازي و لزوم هوشياري جوانان و خانواده ها نسبت به تهديدات فضاي سايبري در درجه ي نخست اولويت قرار دارد. پيشگيري از آسيب هاي اجتماعي و توجه والدين به رفتار فرزندان بسيار مهم مي باشد و براي جلوگيري از هم پاشيدگي خانواده ها، والدين بايد تا حدودي به فناوري هاي روز دنيا مسلط باشند و آگاه باشند كه تغيير در رفتار فرزندان به معناي ايجاد تغيير در طرز فكر آنهاست وهنگامي كه بنيان فكري و شخصيت آنها به صورت ناصحيح شكل گيرد، راه نفوذ شيادان به حريم خصوصي افراد و محيط امن خانواده باز مي شود. لذا، چنانچه خانواده ها نسبت به شيوه هاي جديد ارتباط فرزندان خود آگاهي و شناخت كافي و لازم را داشته باشند، از انجام بسياري از جرايم و ارتباطات پنهاني آنان جلوگيري به عمل مي آيد
ظهورتکنولوژی های نوین ارتباطی در عصر حاضر به همراه تحولاتی که در فضای مجازی بوجود آمده است ، بسیاری از کارکردهای خانواده ها را دچار اختلال کرده است. در مباحث آسیب شناختى نهاد خانواده، یکى از محورهاى مهم، بررسى آسیب هاى ناشى از تحولات خانواده است. تحولاتى که خود منشأ بروز دگرگونى هایى عمیق و اساسى در نوع روابط و ارزش هاى خانوادگى مى باشند. بسیارى از این تحولات و دگرگونى ها از بیرون، بر خانواده تحمیل مى شود.
از زمانى که اینترنت وارد فضاى زندگى انسان شده تا به امروز، على رغم تمام محاسن و مزایاى آن، یکسرى دغدغه ها و نگرانى هایى را بر خانواده ها تحمیل نموده است. موضوعی كه در تمام جوامع موضوعیت داشته و محدود به جامعه و یا اقلیتی خاص نمی شود. به دلیل ویژگی های خاص فضای مجازی و نو بودن این پدیده، بسیاری از والدین فرصت، امكان و یا توان كافی برای شناخت دقیق این فضا و كاربردهای آن را به دست نیاورده اند و عدم آشنایی مناسب آنها با این فضا و در مقابل استفاده روزمره نوجوانان و جوانان و حتی كودكان از این فضا باعث شده است كه یك فضای محرمانه و خصوصی در داخل خانه برای فرزندان ایجاد شود و آنها بدون دغدغه و بدون احساس وجود ناظر بیرونی به سایت های مختلف در این فضا دسترسی یافته و بعضاً به دلیل ویژگی های سنی و شخصیتی و كنجكاوی های خود متأثر از فضاهای ناسالم موجود در اینترنت گردند.
در این وبلاگ نویسنده به بررسی مهمترین آسیب های فضای مجازی و تأثیرات آن بر خانواده ها پرداخته و راهكارهايي جهت مقابله و كاهش تهديدات اينترنتي در ابعاد اجتماعی، فرهنگي، آموزشی و … ارايه می دهد.
در عصر کنونی رسانه ها به عنوان عاملان تغییر و تحول در ارزش ها وهنجارها و نقش های سازگار فرهنگی - محیطی مطرح هستند.همین امرمی تواند منجر به بحران هویت جوانان ومتعاقب آن سبب دگرگونی نقش های سازگار فرهنگی و محیطی، به انفعال کشاندن جوانان وبسیاریاز مسائل دیگر در جغرافیای زیست اجتماعی شود.
قابل توجه طلاب گرامی
“مسابقه وبلاگ نویسی”
به مناسبت نزدیک شدن هفته پژوهش ،از همه طلاب گرانقدراستان فارس دعوت می شود تا در مسابقه وبلاگ نویسی با عنوان
” پژوهش دینی در فضای مجازی”
شرکت کنند .
شرایط مسابقه:
وبلاگ ها باید حتما در فضای کوثر بلاگ ساخته شده باشند.
نام وبلاگ ، نام وبلاگ نویس و آدرس وبلاگ حد اکثر تا تاریخ شنبه 28 آذر به معاونت پژوهش مدرسه اعلام شده باشد.
معیار های برتری شامل :تعداد پست ها ، مفید بودن آنها ، تعداد بازدید، نظرات و زیبایی وبلاگ خواهد بود.
از نفرات برگزیده تقدیر به عمل خواهد آمد.
معاونت پژوهش حوزه الزهرا(س)
زنبور عسل با گل مانوس است و روی گل مینشیند ولی مگس دنبال کثیفی و پلیدی است مثلا اگر کودکی مقداری آب بینی در صورت او باشد روی آن مینشیند، ماهم باید مثل زنبور عسل باشیم و روی گل خوبیهای مردم بنشینیم و خوش گویی کنیم نه اینکه فقط دنبال عیب و بدی آن ها باشیم.
(آیت الله مجتهدی تهرانی)
آخرین نظرات